Deel 9: Feliz

Twintig jaar later sta ik in het fokcentrum ‘Centro de Cria Lince El Acebuche’. We hebben Pablo, een gids van de bustour naar het fokcentrum laten bellen om te reserveren voor een tour. Aangekomen, blijkt de tour alleen in het Spaans gegeven te worden. Robbert kijkt mij vermoeid aan. ‘Ik ga niet vertalen’. Maar gelukkig lukt het de gids om het een en ander in het Engels uit te leggen. Ik vraag haar of we misschien te laat zijn omdat we de enigen blijken te zijn. Maar ze legt uit dat Spanjaarden niet van de vroege ochtenden houden. Ik begrijp dat dit mijn geluk is. Want daardoor hebben wij een privé tour en heb ik alle ruimten om mijn gerichte vragen te stellen en kan zij de tijd nemen om in het Engels te antwoorden.

Ze legt uit dat het fokcentrum in 2005 klaar was. Er waren inmiddels 30 vrouwtjes en 30 mannetjes lynxen gevangen uit het wild. Ik schrik even, dat is bijna 2/3 van de gehele wilde populatie. “Is dat allemaal goed gegaan? Zijn er geen lynxen overleden toen ze net werden gevangen, bijvoorbeeld door stress?”  Maar dat lijkt ze niet te begrijpen. “Dat gebeurt soms”, probeer ik nog een keer. Maar op de vraag hoeveel lynxen het niet gehaald hebben krijg ik geen antwoord. Wel legt ze uit dat in 2005 de eerste lynxen zijn uitgezet en tussen 2005 en 2011 zijn er al 250 lynxen terug uitgezet in de natuur. En daarmee heeft het project bewezen succesvol te zijn en lijken eventuele tegenargumenten van de baan.

We lopen richting een verblijf van 200m2. Hier woont Feliz. Feliz is een mannetjeslynx van 17 jaar. Hij is een van de eerste generatie lynxen die in het fokcentrum is geboren en hij heeft succesvol aan het project bijgedragen. Twaalf jongen van hem lopen nu rond in het wild. Feliz ligt tegen een witte wand aan van zijn verblijf te rusten in de ochtendzon.

Onze gids legt verder uit dat Feliz zelf moet jagen om zijn voer te bemachtigen. 95% van het dieet van de Iberische lynx is konijn. Ik glimlach, mijn berekening uit 2003 blijkt nog steeds van toepassing te zijn. Een lynx krijgt nog steeds één konijn per dag te eten. Feliz krijgt iedere ochtend rond een uur of 6, als het nog nacht is een konijn in zijn verblijf. Soms een levende, soms een dode. De levende wordt losgelaten en kan nog ontsnappen doordat er konijnenburchten in het verblijf zijn gebouwd, maar het konijn staat natuurlijk al 10-0 achter, omdat het dier de omgeving niet kent. Feliz kent zijn verblijf op z’n duimpje en heeft het dier binnen enkele minuten gevangen. Soms krijgt Feliz een dood konijn, welke verstopt wordt zodat hij er moeite voor moet doen om hem op te sporen. Belangrijk is dat hij actief blijft.

Het hele project draait om de wildheid van de soort te behouden. Er wordt niet geknuffeld met de dieren. Lynxen moeten mensenschuw blijven. Jongen moeten leren zelfstandig een konijn te vangen en worden het jaar na hun geboorte vrijgelaten als ze deze proef doorstaan. Onze gids legt uit dat er inmiddels vijf fokcentra gebouwd zijn[1] waarvan een in Portugal en de overige vier in Spanje. Ieder jaar worden er zo’n 10 jongen geboren per fokcentrum. Van deze 50 jongen worden er 45 jaarlijks uitgezet. Dat zou betekenen dat er sinds 2011 nog zo’n 500 dieren uit zijn gezet in het wild. In totaal, sinds 2005 dus zo’n 750 lynxen, schat ik.

Het bezoekerscentrum heeft pas sinds 2018 de deuren geopend voor het publiek. Het centrum is van dinsdag tot en met zondag open. Er zijn drie momenten op de dag dat je onder begeleiding Feliz mag bezoeken. Er zijn maximaal 15 toeristen per excursie mogelijk. Dat betekent dat het centrum jaarlijks zo’n 14.000 bezoekers ontvangt. Als de Spanjaarden allemaal om 10.00 uur nog op bed liggen zou ik uitgaan van 10.000 bezoekers per jaar.

Er werken zo’n 25 mensen bij het fokcentrum, maar ze worden breed ingezet op verschillende locaties in Cadiz, Huelva en Sevilla. Doñana nationaal park behoort toe tot deze drie gemeenten.

Wat ben ik blij dat het project zo succesvol is geworden en dat er zo’n 1100 Iberische lynxen weer in het wild leven.  Ik besef hoe belangrijk mijn stage is geweest in 2003. Ik was erbij toen het met de populatie van de Iberische lynx kantje boort ging. Wat ben ik trots en dankbaar voor iedereen die zich heeft vastgebeten in het project en zich heeft ingezet voor het behoud van de soort. Als we hier het tij kunnen keren, kunnen we dat ook op andere locaties met andere bedreigde diersoorten realiseren.

Tips:

1.      Doñana Reservas y visitas (A-483, maar is een zandpad). Bus tocht: 33 euro p.p. Kinderen 22 euro. Vertrektijden 08.00 en 14.30 uur. Duurt ongeveer 4 uur. Je bezoekt het noordelijk deel van het park.

2.      Prive tour. 195 euro voor drie volwassenen. Vertrekplaats en tijden hetzelfde. Wij hebben gevraagd een uur eerder te vertrekken, aangezien je in de schemer de grootste kans hebt wild te zien.

3.      Het fokcentrum in Matalascañas is gratis te bezoeken, wel even bellen om te reserveren.

[1] Centron Nacional de Reprodução, In Vale Fuzeiros, Silves (Portugal)

Centro de Cría Zarza Granadilla in Cáceres

Centro de Cría La Olivilla in Motes de La Aliseda in Santa Elena (Jaén)

Zoobotánica Jerez ( Jerez de la Frontera – Cádiz. Centro asociado

Centro de Cría El Acenbuche, Espacio Natural de Doñana in Matalascañas (Huelva).